Klassiekers terugbrengen is hip. We kijken bijvoorbeeld naar Syndicate en Carrier Command en moeten echter besluiten dat het ook minder goed kan aflopen om een bekende reeks nieuw leven in te blazen. Toch probeert ook Firaxis, bekend van Civilization, om een regelrechte topper terug te brengen. Met XCOM: Enemy Unknown moet aangetoond worden dat een oud concept in een nieuw jasje wél succesvol kan zijn.

XCOM plaatst de speler in de rol van Commander van XCOM (logisch toch?). Dit departement staat in voor de veiligheid van de gehele wereld in het geval van een buitenaardse invasie. In tegenstelling tot het origineel zit er een lichte vorm van een verhaal in, weliswaar zonder plotwendingen of diep uitgewerkte karakters en dat wordt meteen duidelijk in de eerste twee tutorial missies die we al uitvoerig konden testen in de demo. Deze zijn onderhevig aan enorm veel scripted events en daarom geen goed voorbeeld voor de rest van het spel. Tussen missies door kun je immers een heleboel onderzoek uitvoeren, uitrusting produceren, vliegtuigen beheren en satellieten lanceren om de wereld beter te kunnen beschermen. In totaal is de aarde onderverdeeld in 16 landen, die elk een paniek-meter hebben. Dankzij satellieten en succesvolle missies in dat land kan de paniek teruggeschroefd worden, echter komt de speler vaak voor de keuze te staan waar maar slechts één op drie missies voltooid kan worden, hetgeen natuurlijk de andere twee landen in een hogere staat van paniek achter laat. Als acht landen door deze factor wegvallen uit het XCOM project is het game over.


In het algemeen is het spel dus opgesplitst in twee delen: strategische en tactische gameplay. Bij het eerste staat het beheren van je basis centraal, alsook het opvolgen van aanvallen en uitrusten (of aanpassen) van je soldaten. Door middel van interceptors kan de speler UFO's uit de lucht knallen maar er zijn vanzelfsprekend meerdere type missies. Er zijn gelande UFO's, ontvoeringen, terroristische missies, escorts en bomb disposals. De moeilijkheidsgraad van deze missies variëren ook nog eens, hetgeen soms een goede kans is om de nieuwere rekruten ervaring te gunnen. In tegenstelling tot het origineel zijn er namelijk verschillende types soldaten die passieve of actieve mogelijkheden krijgen naargelang hun rank. Met de keuze uit assault, support, heavy en sniper kun je een goed gebalanceerd team maken om zo weinig mogelijk verliezen te lijden. Uiteindelijk zullen er toch soldaten sterven en dan kan je enkel hopen dat het geen veteraan is. Op de normale moeilijkheidsgraad valt het wel allemaal mee maar schakel je over op classic dan zal het spel je het vuur aan de schenen leggen. Ben je helemaal knettergek dan is er tevens nog Impossible. Mocht dat niet genoeg zijn, dan kan ook de Ironman modus ingeschakeld worden waarbij je slechts één savegame bezit en elke keuze permanent is.

Het tactische gedeelte van het spel bestaat uit het turn-based commanderen van je troepen. Elke soldaat kan twee afstanden lopen of één afstand lopen, gevolgd door een actie. Zeer simpel maar tegelijkertijd ook enorm effectief en uitdagend. Een keuze maken kan immers zware consequenties hebben. Laat je een soldaat verder lopen zonder ondersteuning om dan oog in oog te komen staan met een Muton Berserker? Geen happy ending, dat garandeer ik je. Rustig de tijd nemen om goede posities in te nemen en acties te sparen is hierdoor zeker een vereiste. Door middel van een eenvoudig cover-systeem kan de verdediging van je troepen versterkt worden maar aangezien alle cover opgeblazen kan worden is het niet zeker dat die positie ideaal blijft voor een lange tijd. Ook de flanken moeten goed in het oog gehouden worden want dit zorgt dat cover helemaal nutteloos wordt. De AI maakt goed gebruik van suppressie en flankeert je genadeloos als hij de kans krijgt. Een sniper op een hogere plaats dekking laten geven is daar echter een goede remedie voor. Er zijn een stuk of zestien verschillende tegenstanders, allemaal met hun eigen sterke punten. Een Floater kan bijvoorbeeld van de ene kant van de map naar de andere vliegen zodat hij plots achter jouw troepen verschijnt.


Gelukkig voor je troepen zijn er meer dan genoeg verschillende pantsers en wapens om te onderzoeken en te bouwen zodat ze een betere kans hebben om levend terug te keren. Waar je in het begin enkel de beschikking hebt over de typische machinegeweren zal dat snel vervangen worden door lasertechnologie en later zelfs plasma wapens. In het geval van bepantsering zal het Titan-armor de beste verdediging bieden maar kun je met het Archangel suit vliegen hetgeen perfect is voor een sniper aangezien de hoogte bijkomende bonussen geeft om aan te vallen. Last but not least is er de SHIV, een soort mini-tank die verder kan bewegen dan soldaten en enorm stevig is, zelfs zo dat soldaten er dekking achter kunnen nemen. Nadeel hiervan is dat ze erg duur zijn en geen ervaring krijgen waardoor een kolonel (hoogste rang) nog steeds een sterkere keuze is. Een minpunt van al die technologie en uitrusting is echter dat het vrij snel beschikbaar is. Zo zat ik al in de helft van het spel door alle onderzoeken heen en dat maakt het bouwen van laboratoriums een beetje nutteloos. Je kunt hierdoor stellen dat het strategische gedeelte een beetje te dun is uitgewerkt in vergelijking met het origineel. Maar er is wel een licht voordeel: het micromanagement van inventories is namelijk verdwenen, hetgeen enorm tijdbesparend is.

Als we overgaan naar de technische kant van het spel dan moet gezegd worden dat XCOM enorm dwarsligt. Het art-design is namelijk prima maar scherpe texturen en flashy effecten ontbreken. De sfeer maakt veel goed en de game is ook voor oudere PC's geschikt. Onder de kap zit de Unreal Engine die alles lekker vlot in beeld brengt. Het ontwerp van de maps geeft eveneens een dubbel gevoel. Ze zijn goed ontworpen maar soms wel erg klein en lineair, hetgeen totaal botst met de enorme levels van het origineel. Er zijn weliswaar wat grotere mappen waar het gevaar uit verschillende richtingen kan komen maar echt veelvuldig aanwezig zijn deze niet. Het geluid is dan wel weer sterk en prominent aanwezig met een knappe soundtrack van de maker van de muziek uit Deus Ex: Human Revolution. Ook de cutscenes dragen goed bij tot de sfeer van XCOM. Als er toch één minpunt op het audio-vlak aanwezig is, dan moet dat zeker het neppe Duitse accent van je hoofd-researcher zijn. Een kleine blaam op een anderzijds sterk pakket natuurlijk.


Over het algemeen is XCOM: Enemy Unknown geslaagd in zijn opzet. Het spel kan zowel nieuwe spelers als oude veteranen aantrekken en biedt simpele gameplay met een diep achterliggend systeem en een pittige moeilijkheidsgraad, mocht je dat willen. De minpunten zijn de wat fletse graphics en een té versimpeld aanbod aan onderzoeken. Gelukkig tellen deze niet zo zwaar door om de game saai te maken en met een lengte van ongeveer twintig uurtjes of meer per game kan je er geruime tijd zoet mee zijn. Er mogen dan wel heel wat wijzigingen zijn ten opzichte van de originele klassieker maar wat nog steeds aanwezig is, is het brute aspect van perma-death en een harde AI die niet de rem in zal duwen als jij nog niet zo sterk evolueert. Het zal zeker voor komen dat er soldaten sneuvelen en dat de speler na vijftien uur het spel verliest. Maar om het in de woorden van Jake Solomon (lead designer) te zeggen: 'That's XCOM baby!'