Mijn nachtrust had aardig te lijden onder de komst van Civilization IV. “Nog één beurtje maar”, zei ik ’s nachts tegen mijn online partner, waarna we nog zo’n anderhalf uur bezig bleven. Gelukkig heb ik dit gedrag na een tijdje beter kunnen reguleren. Ik ben alleen bang dat Sid Meier’s Civilization V hier opnieuw verandering in gaat brengen. In deze preview blikken we alvast vooruit op de game.

Een nadeel van diplomatie voeren in de vorige delen was natuurlijk dat ieders doel was om uiteindelijk te winnen. Hoewel je aan het begin vriendschappelijk met andere spelers om gaat, wordt het aan het eind van de game meer een zaak van ieder voor zich. De komst van stadstaten moet hier verandering in brengen. Civilization V kent meerdere van dit soort stadjes die op zichzelf een samenleving vormen. Door bevriend met ze te raken krijg je bepaalde bonussen, zoals toegang tot luxegoederen of gratis eenheden. Deze vriendschap kost je echter wel moeite, om de zoveel tijd zul je een verzoek krijgen van de stadstaat dat je voor hen moet vervullen. De toevoeging van deze staatjes zorgt ervoor dat je een reden hebt om tot het eind toe diplomatisch bezig te blijven. Tegelijk hebben deze ministaatjes ook effect op de verhoudingen tussen de grote naties: de bonus van een stadstaat gaat naar slechts één speler, en het is niet ondenkbaar dat daar conflicten over gaan ontstaan.


De werking van cultuur is ook aangepast. In Civilization III en IV genereert een stad cultuur, en als deze waarde hoog genoeg is breiden de grenzen van je stad uit, zodat je meer tegels krijgt om te bewerken. Dit proces gaat nu geleidelijker. Voorheen kreeg je er in een klap een boel meer tegels bij, maar in Civilization V gaat het proces met slechts één tegel per keer. De game zorgt er wel voor dat de betere tegels eerst onder je beheer komen, zoals die met goede grondstoffen, en daarna pas de andere tegels. Als je een bepaalde grondstof graag meteen wil hebben kan je geld betalen om dat stuk land meteen bij je rijk in te lijven.

Cultuur kan je niet meer gebruiken om andere steden over te nemen. In plaats daarvan neemt cultuur nu de rol van de civics uit het vorige deel over. Met de civics kon je het beleid van je samenleving instellen, zoals bijvoorbeeld het goedkeuren van slavernij of het instellen van democratie. Dit wordt in Civilization V vervangen door het 'social policies' systeem. De verzamelde cultuur kan je hiermee gebruiken om beleidsverbeteringen te kopen. Zoals je al een technology tree hebt is er nu ook een social policies tree, met tien verschillende categorieën die zich elk op een bepaald aspect richten. Zo heb je bijvoorbeeld een tak die je militaire eenheden versterkt en een tak die je economie vooruit helpt. Het grote verschil zit hem erin dat je nu niet meer het ene beleid wisselt voor het andere, en dus een afweging moet maken tussen twee verschillende bonussen, maar dat je voortbouwt op een bepaald beleid. Door de verkregen bonussen wordt het vergaren van cultuur ook belangrijk voor iemand die bijvoorbeeld op het militaire vlak wil winnen.

Alle bovenstaande veranderingen hebben effect op de winstcondities. Bij de diplomatieke overwinning, waarbij de andere spelers stemmen voor een winnaar, heeft elke speler nog maar 1 stem, in plaats van dat het aantal stemmen afhankelijk is van de populatie. Ook de stadstaten mogen stemmen, wat een extra reden is om daarmee aan te pappen. De cultuuroverwinning vraagt nu om het voltooien van een bepaald aantal categorieën van de social policies, waarna je het Utopia wonder kunt bouwen en zo kan winnen. Ook de ruimte- en conquestoverwinning hebben kleine aanpassingen gekregen.

Uiteraard blijven de multiplayeronderdelen uit het vorige deel intact. De game moet een goed uitgewerkt community-onderdeel hebben, van waaruit het eenvoudig moet zijn om met elkaar in contact te komen. Zelfgemaakte mods en kaarten, die via een eenvoudige World Builder in elkaar te zetten zijn, zijn via dit systeem eenvoudig te verspreiden.


Al eerder is verwezen naar het betere uiterlijk van de game door de zeshoekige tegels en de realistischer diplomatieschermen. Grafisch moet de game een stap voorwaarts zijn. De interface is hierbij ook aangepast. In plaats van de overweldigende hoeveelheid informatie die voorheen zichtbaar was, toont de game nu enkel wat nodig is, en dit alles in een optimistische art-deco stijl. Alle informatie is nog wel aanwezig, maar in het hoofdscherm zie je alleen die dingen die op dat moment relevant zijn. De popups die je aan het begin van de beurt dwongen om meteen nieuwe productiedoelen te kiezen zijn vervangen door eenvoudige notificaties, zodat je die keuzes op een later tijdstip in de beurt kan doen. Al met al moet het veel gestroomlijnder zijn. De muziek is dit keer ingedeeld in vier verschillende wereldregio’s, zodat je muziek hoort die past bij je leider. Daarbij is er een aparte playlist voor oorlog en vrede.

Sid Meier’s Civilization V brengt zo een hoop grote veranderingen. Deze lijken op het eerste gezicht de spelers genoeg voer te geven voor totaal nieuwe aanpakken tijdens een spelronde. Om te zien of deze veranderingen daadwerkelijk geslaagd zijn moeten we nog eventjes wachten: op 24 september zal de game verkrijgbaar zijn.