Ontwikkelstudio Frictional Games jaagt computerspelers al een decennium lang de stuipen op het lijf. Het bedrijf startte met de horrortrilogie Penumbra, een verdienstelijke eerste poging voor een beginnende studio. Het schakelde een versnelling hoger voor de Amnesia serie waarvan het eerste deel Amnesia: The Dark Descent meteen een culthit werd. Er kwamen dan ook al snel twee vervolgen, namelijk Justine en A Machine for Pigs die het succes van de serie verder verdiepten. Net zoals hun voorganger verschenen ze echter exclusief op computer, tot nu! Frictional heeft de drie Amnesia games nu ook overgezet naar de PlayStation 4 als de Amnesia Collection.

PlayStation 4-spelers kregen vorig jaar al een eerste kans om te proeven van de typische Frictional Games ervaring, de studio lanceerde namelijk een jaartje terug de horrorgame Soma. Het angstaanjagende spel maakte indruk met diens gameplay, maar viel grafisch sterk tegen. Als je nu denkt dat dit laatste verbeterd is in Amnesia Collection, kom je duidelijk van een kale reis thuis. Het bedrijf heeft namelijk de opmerkelijke beslissing genomen om de Amnesia Collection als eenvoudige port op de markt te zetten en geen remaster te maken. Dit betekent dat het zesjarige Amnesia: The Dark Descent absoluut geen grafische verbeteringen bevat ten opzichte van diens originele release. Texturen zijn dan ook weinig speciaal te noemen, menu’s zijn duidelijk ontworpen voor een computerinterface en de motion-blur voelt ook ongemakkelijk aan. De game toont dan ook duidelijk sporen van zijn leeftijd. Ook de latere Amnesia games die in het pakket zitten, zijn onveranderd gebleven. Zij waren destijds al iets knapper dan het origineel maar kunnen zich ook niet meten met hedendaagse titels.


Dit alles klinkt negatief, maar het is een belangrijk punt om mee te starten, zeker om te benadrukken dat dit eigenlijk geen afbreuk doet aan het geheel. Amnesia draaide nooit rond grafische pracht en praal waardoor het horrorgevoel wel overeind blijft, grotendeels omdat het geluidsdesign wel klopt als een bus. Hier komen de spellen vooral sterk naar voren omwille van de kleine details die het angstgevoel opdrijven, denk aan het kruipen van tientallen kakkerlakken waarvan je haren ook in het echt recht van gaan staan. Er is geen bombastische soundtrack maar eerder een stille ondertoon die nooit te sterk naar voren komt en juist daardoor (op positieve wijze) op de zenuwen gaat werken.

Dit is vooral belangrijk in de originele Amnesia waar er een ‘Sanity’ systeem is. Als protagonist Daniel zich te lang in het donker bevindt of te lang naar de aanwezige monsters kijkt, wordt hij langzaamaan gek waardoor hij zich dingen gaat verbeelden, zoals de eerder genoemde kakkerlakken. Als zijn mentale gezondheid te snel afneemt, valt hij zelfs flauw, wat geen goede manier is om de game uit te spelen. Je denkt dan natuurlijk dat het gemakkelijk is om in het licht te blijven, maar dat is zeker niet geval. De ruimtes van The Dark Descent zijn zeer duister en je kunt alleen licht maken dankzij een beperkte voorraad tondeldozen en lampolie. Tegelijkertijd wil je ook niet te lang in het licht blijven want dit trekt de aanwezige monsters aan. Er bestaat geen combatsysteem dus denk niet dat je deze monsters kunt verslaan. In plaats daarvan ben je vooral bezig met het verzamelen van voorwerpen en het oplossen van puzzels om op deze manier telkens iets dichter bij de verlossing te komen.


De twee andere games in de collectie zijn opvallend genoeg geen herhalingsoefening van de originele Amnesia. Ze doen elk hun eigen ding. Justine is bijvoorbeeld de hemel voor speedrunners. De game – gemaakt als onderdeel van een Portal 2 promotie – is opgebouwd om in korte sessies van tien tot zestig minuten uit te spelen, waarbij protagonist Justine een serie Saw-achtige proeven dient te overleven. Deze dienen hierbij niet alleen als test van je kunde, maar ook van je moraal. Er zijn namelijk vaak meerdere oplossingen, maar de gemakkelijkste oplossingen zijn vaak fataal voor de andere gevangenen die je toch liever laat overleven. Faal echter één van de proeven of word slachtoffer van de aanwezige monsters en je mag compleet opnieuw beginnen. Een save-mechanisme krijg je hier namelijk niet en een checkpoint moet je al zeker niet verwachten. Justine biedt dan ook meer ‘actie’ dan de originele Amnesia, maar behoudt tegelijk de psychologische inblik waarbij Justine net als Daniel langzaamaan haar vergeten verleden ontdekt.

In A Machine for Pigs – van de hand van The Chinese Room – krijgen we dan weer geen psychologische inblik. De game betreft een compleet andere ervaring met veel minder vijanden, geen inventarissysteem, geen open wereld en geen sanity systeem. Deze versie focust dan ook minder op het overleven van de horror en meer op het ontdekken van het verhaal dat draait rond een man die zijn zonen wil beschermen, iets waarbij hij vooral veel interessante puzzels moet oplossen. De makers van Dear Esther en Everybody's Gone to the Rapture doen iets complete nieuws met de Amnesia franchise wat destijds fans van de serie afschrikte, maar dat op zichzelf zonder de vergelijking te maken wel de moeite waard is.