Onafhankelijk ontwikkelaar Jonathan Blow begon na het succes van Braid met een serie experimenten om te brainstormen over zijn volgende game. Er sneuvelden vele concepten, maar er overleefde één prototype: de puzzelgame The Witness.

Blow koos het concept achter The Witness omdat het zijn meest ambitieuze en zijn meest uitdagende was. Het was tegelijkertijd het meest risicovolle project omdat hij compleet opnieuw moest starten. Hij moest bijvoorbeeld een gloednieuwe 3D gameplay engine ontwikkelen. Blow liet zich echter niet afschrikken, hij besloot simpelweg zijn ontwikkelstudio Thekla uit te breiden om de lange ontwikkeling op te vangen. Er werkten tot tien developers gelijktijdig aan het spel, een immens aantal voor de man die Braid grotendeels alleen programmeerde. Het zorgde ervoor dat Blow zichzelf meer kon toeleggen op het ontwerpen van het spel. The Witness wordt hierdoor ook ambitieuzer dan Braid, het spel heeft een budget van maar liefst $4 miljoen. Het lijkt extreem weinig voor een doorsnee game, maar The Witness wordt ontwikkeld zonder financiële steun van een uitgever! Blow behoudt zo natuurlijk wel de controle over de ontwikkeling van het spel.


Hij mocht hierdoor beslissen over de platforms zonder inmenging van buitenaf. Ontwikkelstudio Thekla wilde hun game steeds eerst uitbrengen op Microsoft Windows en iOS apparaten, maar ze dachten ook jarenlang na over consoleversies. Ze wilden het spel eerst naar PlayStation 3 en Xbox 360 brengen, maar ze zagen snel dat die consoles niet krachtig genoeg waren om hun visie tot leven te brengen. Er waren destijds geen alternatieven, zodat een consoleversie onwaarschijnlijk leek. De lang uitlopende ontwikkeling – de eerste speelbare versie dook al op in september 2010 – opende echter perspectieven. De opkomst van de PlayStation 4 bleek uiteindelijk de ideale oplossing. Sony Computer Entertainment kwam met een uitgebreid 'Indie' initiatief waarbij ze onder andere Blow contacteerden. Het gesprek verliep zeer soepel zodat hij besliste om The Witness eveneens naar de PlayStation 4 te brengen, waarbij deze versie snel na de Windows versie zal debuteren.

Blow kiest daarnaast voor een unieke opzet, dat traditionele uitgevers ongetwijfeld zou opjagen. Er is gekozen voor een minimalistische visuele stijl met veel kleur, maar met weinig afleiding. De muziek is eveneens beperkt gehouden. Je zult je vooral kunnen focussen op het geluid van je voetstappen, want je zult hier geen luide muziekjes horen. Wat je evenmin snel zal vinden, is het verhaal. De volledige achtergrond van het spel wordt verteld via geluidsboodschappen die verspreid liggen over de omgeving. Je kunt deze oprapen in de volgorde die jij wil. Het is dan ook mogelijk dat jij het verhaal anders beleeft dan een vriend omdat je de boodschappen simpelweg in een andere volgorde vindt. Wat verder ontbreekt? Een tutorial! Je zit op een groot eiland waar je zoveel mogelijk puzzels moet oplossen. De rest moet je zelf maar uitvissen. Het zijn dus de puzzels die alle aandacht opeisen.


Het eiland waarop de game zich afspeelt, is niet bijster groot; maar het zit tjokvol met puzzels die je zult moeten oplossen. Het eiland is grofweg verdeeld over tien gebieden, elk met een eigen thema. De eerste puzzels in elke omgeving zullen wat gemakkelijker zijn zodat je het thema ontdekt, maar daarna durft de moeilijkheidsgraad wel op te lopen zodat je jouw breincapaciteiten maximaal leert gebruiken. De manier waarop je tot een oplossing komt, zal steeds evolueren binnen specifieke gebieden; je gaat dan ook steeds een beetje anders denken. De puzzels zijn echter nooit onmogelijk, de omgevingen vormen zelfs vaak een hint voor de oplossing van de puzzel. Je zult dan ook goed moeten opletten. Als je dan toch pech hebt en de oplossing niet vindt, kun je simpelweg zoeken naar een andere puzzel. De game is volledig non-lineair, je kunt puzzels oplossen in eender welke volgorde.

Thekla verwacht sowieso niet dat je alle puzzels oplost. Je moet maar zeven van de tien gebieden uitspelen om het einde van de game te bereiken. Als je toch alle puzzels wilt oplossen, zul je even bezig zijn. Er zijn al meer dan 650 puzzels aanwezig waarbij de totale speeltijd hierbij zou kunnen oplopen tot 30-40 uur. The Witness is dus duidelijk een ambitieuze game in de stijl van de klassieker Myst. De minimalistische audiovisuele ondersteuning benadrukt een game die zich toelegt op de uitdagende puzzels en het onderliggende mysterie dat naar voren komt op basis van de geluidsboodschappen. Het spel lijkt dan ook een ideale aankoop voor iedereen die zijn brein eens wil testen. De game staat gepland voor eind 2014, maar het is niet onmogelijk dat de perfectionist Blow zijn game doorschuift naar 2015. Je blijft dus best Gamed volgen om de concrete releasedatum te krijgen.