Op bepaalde vlakken kent Japan grote overeenkomsten met het Westen, maar het blijft een uniek land met een eigen cultuur. In onze features leren we deze cultuur beter kennen, waarbij we ons vandaag focussen op de vlag, het ultieme symbool van een land.

Bepaalde landen hebben zeer prachtige en gedetailleerde vlaggen, maar Japan heeft hun vlag opvallend sober gehouden. De rechthoekige vlag is namelijk wit met in het midden een grote felrode cirkel, welke symbool staat voor de zon. Het land van de rijzende zon erkent die titel dus meteen in hun vlag. De aanwezigheid van de zon wordt ook meteen duidelijk in de naam. De officiële naam van de vlag is Nisshoki, wat vrij vertaald wordt als 'zonteken-vlag' terwijl de informele naam Hinomaru 'cirkel van de zon' betekent. De vlag moet hierbij een ratio van 2:3 hebben, waarbij de rode cirkel - die 3/5e van het witte vlak inneemt - in het exacte midden van de cirkel moet staan. Een regelgeving over de exacte kleuren bestaat niet, het moet simpelweg een wit vlak met een dieprode cirkel zijn. Bij andere naties wordt dit strikter vastgelegd.


De vlag werd officieel ingevoerd als vlag op 13 augustus 1999, maar de vlag wordt al veel langer gebruikt. De symboliek achter de Hinomaru wordt gebruikt vanaf de zevende eeuw, maar de vlaggen vormden nooit een nationaal symbool door de verdeling van het land. Rond de zestiende eeuw toen Japan werd geregeerd door verschillende Daimyo - plaatselijke heersers - had elke Daimyo een eigen variant op de Hinomaru. In de strijd werden deze vlaggen gebruikt als identificatie zodat soldaten nooit met elkaar vochten, maar steeds met de vijandelijke troepen. Door de eenmaking van het land verdwenen de verschillende varianten, en in 1854 werden Japanse schepen verplicht de Hinomaru te gebruiken als identificatie. De vlag werd in 1870 ook officieel de vlag van het land. Die wet werd in 1885 echter afgeschaft toen het nieuwe regime alle wetten van het vorige regime afschafte.

Ondanks die afschaffing bleef de Hinomaru in gebruik, Japan had namelijk simpelweg geen andere vlag. Aan het einde van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw wilde Japan een groot, wereldwijd keizerrijk worden. De vlag werd in deze periode gebruikt als nationalistisch symbool. Na de verovering van onder andere China en Korea werden deze landen verplicht om de Hinomaru te eren als symbool van Japan. De vlag was het symbool dat het land van de rijzende zon de duisternis zou verdrijven uit de wereld. Hij speelde dan ook een grote rol tot 1945, het einde van Wereldoorlog II. In dezelfde periode werd ook de Rising Sun Flag - Hachijō-Kyokujitsuki - vaak gebruikt, deze Japanse militaire vlag vult de Hinomaru aan met zestien rode stralen die voortvloeien uit de zon. Deze vlag werd tussen 1870 en 1945 gebruikt als de officiële oorlogsvlag.


De Japanse overgave in Wereldoorlog II betekende het tijdelijke einde van de Hinomaru en de Rising Sun Flag. Tijdens de Amerikaanse bezetting werd het gebruik van beide vlaggen verboden, maar generaal Douglas MacArthur verzwakte dit verbod stelselmatig. Vanaf januari 1949 was het gebruik van de vlaggen opnieuw toegelaten, waarna de discussie begon over het opnieuw officialiseren van de vlag. In het geval van de Rising Sun Flag werd al snel besloten de vlag opnieuw in te voeren als de officiële militaire vlag, maar de Hinomaru bleef aan de kant staan. Op internationaal vlak, bijvoorbeeld bij de Verenigde Naties, werd de vlag als symbool gebruikt; maar in eigen land was er zware kritiek. Voor vele Japanners stond de vlag symbool voor het oorlogsverleden, terwijl Japan een nieuwe, vredige koers was ingeslagen. Zij zagen de vlag dan ook als een negatief symbool en ze wilden hem niet terug.

De Japanse regering leek lange tijd geneigd om de vlag te laten dienen als officieus symbool, maar een veelbesproken zelfmoord zorgde voor een kentering. De directeur van een middelbare school pleegde namelijk zelfmoord nadat hij er niet in slaagde om een conflict tussen de schoolraad en de leerkrachten op te lossen. Zij hadden een groots conflict over het gebruik van de Hinomaru en het Japanse volkslied Kimigayo, waarbij de directeur door het conflict tot zelfmoord werd gedreven. Om zulke situaties te vermijden werd besloten om zowel de vlag als het volkslied te officialiseren. De wet werd zwaar bekritiseerd vanuit Japan, China en Zuid-Korea uit vrees dat het zou leiden naar een nieuwe militarisering van Japan, maar andere voormalige Japanse kolonies als de Filipijnen hadden geen bezwaar. Het protest is ondertussen zwaar verminderd, maar grote fans zijn ze in Japan nog steeds niet van hun vlag.